جدای از هر مذهب و آئین و منشی، شاید اخلاق تنها چیزی باشد که قریب به اکثریت ما روی آن توافق داریم. این‌که دروغ گفتن بد است، کینه‌توزی غلط است و حسادت چیز خوبی نیست. اگرچه شاید به این اصول گه‌گداری پایبند نباشیم، اما هیچ‌وقت دروغ‌گویی ارزش و راست‌گویی ضد ارزش نخواهد شد. حتی آدمی هم که از صبح تا شب انواع و اقسام دروغ و تهمت و بدگویی را به هم می‌بافد، بر ارزش صداقت و زشتی دروغ و تهمت و غیبت با دیگران هم‌عقیده است.
نیکولودی برناردودئی ماکیاولی ( Machiavelli, Nicolo di Bernardo dei ) در سال ۱۴۶۹ در فلورانس ایتالیا متولد شد. او اساس اخلاقیات را البته برای حاکمان واژگون و جای ارزش و ضدارزش را عوض کرد. مخاطب اکثر موعظه‌ها و اصول فلسفی ماکیاولی، شاهان و حاکمان بودند. اثر معروف او با نام شهریار ( The prince ) که بعد از مرگش در سال ۱۵۳۲ منتشر شد، بر پادشاهان و حاکمانی چون ایوان مخوف، ناپلئون، موسولینی و هیتلر اثر گذاشت.
خلاصه تعالیم ماکیاولی که از آثارش برمی‌آید در احکام ده‌گانه او خلاصه می‌شود :
۱- همیشه در پی سود خویش باش. ۲- حریص باش و هر چه می‌خواهی تصاحب کن. ۳- بدی کن اما وانمود کن که نیکی می‌کنی. ۴- به جز خودت کسی را محترم ندار. ۵- خساست پیشه کن. ۶- خشونت را فراموش نکن. ۷- دیگران را بفریب و برای این کار همیشه در پی فرصت باش. ۸- دشمنانت را به مرگ از پیش روی بردار. ۹- زور را سرلوحه رفتارت قرار ده. ۱۰- در ایجاد جنگ بکوش.
ماکیاولی می‌نویسد : "انسانی که به اصول اخلاقی پایبند است و به معنای کلمه خوب است، در میان بدان نابود خواهد شد. اگر بپذیریم که رفتار عامه مردم بر بدی استوار است پس بهترین نوع رفتار آن است که زبانت از رحم و شفقت بگوید و دلت از بدی و خودپرستی و منفعت‌خواهی لبریز باشد." در جایی دیگر می‌آورد : "انسان‌ها یکدیگر را پل پیشرفت خود قرار می‌دهند و کسی که علت بزرگی دیگران می‌شود، بی‌نصیب و دون خواهد ماند. پس فقط تا آن‌جا باید در ترویج منافع دیگران کوشید که بشود از آنان برای منافع شخصی بهره گرفت."
در مورد نحوه حکومت، او فقط یک فرد خشن و سنگ‌دل را پادشاهی موفق می‌داند و با اشاره به تاریخ از سرنوشت جان‌گداز خوبان و نیکان در عرصه سیاست یاد می‌کند و سزار بورژیا، حاکم عصر خویش را به ظلم و ستم برای تداوم حکومت فرا می‌خواند. به عقیده او عامه مردم، خودشان فریب خوردن را دوست دارند. می‌پسندند که فرودست باشند اما در ایمنی به سر برند و منافع‌شان حفظ گردد.
- تندیس ماکیاولی، اثر Lorenzo Bartolini