باز همان اشتباه همیشگی دارد تکرار می‌شود. در جمع دوستانم در مورد مانا و کاریکاتورش می‌گفتم که این وظیفه دانشجویان ترک‌زبان است که به عنوان یک قشر تحصیل‌کرده، نگذارند جریان اعتراض به بی‌راهه برود. به گمانم هر کسی آثار مانا نیستانی را پیش از این دیده باشد، نخواهد خواست که در حق او به عنوان یک مجرم برخورد شود.
کاش کتاب «خندیدن قدغن نیست»، اثر مانا را مرور کنیم. کاش این کتاب دم دست همه دانشجویان عزیز باشد که یک‌بار آثار مانا را ببینند و حواس‌شان باشد که دست‌هایی آماده‌اند که مانا را فدای خوابیدن این قائله کنند.
از آن‌جا که واقعا فکر می‌کنم مانا در کاریکاتور کذایی هیچ قصد و نیتی در مورد توهین به قوم آذری‌زبان نداشته و تنها دچار یک اشتباه سهوی شده است، به گمانم باید به اندازه یک اشتباه سهوی با او برخورد شود و نه بیش‌تر. نباید گذاشت همان اشتباه تاریخی دوباره تکرار شود و ویران کردن یک آدم بشود سرپوش یک سوراخ عمیق فرهنگی.
از طرف دیگر واقعن آذری‌زبان‌ها را محق می‌دانم که نسبت به توهین‌هایی که هر روزه به آن‌ها می‌شود اعتراض کنند. نسبت به ادبیات «خنده به هر قیمت» اعتراض کنند. نسبت به فرهنگ غلط جا افتاده میان عامه مردم که تحت عنوان جوک و لطیفه و شوخی، حیثیت و فرهنگ قومیت‌ها را به مضحکه می‌گیرند اعتراض کنند. نسبت به روی‌کرد رسانه‌ها مخصوصن تلویزیون و رادیو نسبت به قومیت‌ها و گویش‌های‌شان، اعتراض کنند. به نظرم هیچ آدم منصفی نباشد که آن‌ها را در برابر این همه توهین، دعوت به فراموشی کند.
از نکات مثبت این اعتراض به نظر من یکی تلنگری‌ست به عامه مردم که بدانند نباید برای خندیدن، شعور و تفکر یک قومیت را به تمسخر کشید. مخصوصن که آذری‌زبان‌ها منشا خدمات گسترده‌ای در طول تاریخ ایران بوده‌اند و نخبه‌های بسیاری از میان آنان برخاسته‌اند. دیگری هشداری‌ست به رسانه‌ها (مخصوصن صدا و سیما) که بدانند رسالت فرهنگی دارند و نباید با این استدلال که مثلن تمسخر فلان گویش موجب خنده بیش‌تر و اقبال عمومی بیش‌تر یک برنامه یا یک صفحه می‌شود، طنز را به سمت هجو ببرند.
این چند خط را نوشتم، چون فکر می‌کردم در حق مانا دارد جفا می‌شود و حس می‌کردم که جفا در حق مانا، در جهت منحرف کردن اعتراض بر حق آذری‌زبان‌ها خواهد بود.
* کاریکاتورها اثر مانا نیستانی، مجموعه «خندیدن قدغن نیست»
** وسط این گیر و دار، جالبت‌ترین موضوع، موضوع گیر دادن فرنگوپولیس به الپر است که چرا از شعر «تهرانیا»ی شهریار استفاده کرده است. این هم توضیح الپر در همین رابطه.
پیوندها
نقد مانا نیستانی به مسابقه کاریکاتور هولوکاست (لینک از گذشته)